Aynı madde farklı koşullarda neden farklı hâllerde bulunur? Açıklayınız.
Bir madde farklı sıcaklık, basıç gibi etkenlerden kaynaklı farklı hallerde bulunabilir. Bunun en önemli sebebi tanecikler arasındaki bağın kuvvetlenmesi veya güç kaybetmesidir. Örnek olarak bir sıvı sıcaklık kaybederse atomları arasındaki bağ kuvvetlenir ve yeterli sıcaklık kaybına ulaştığı anda katı hale geçer. Buna donma olayı adı verilmektedir. Hal değişimi sırasında maddenin sıcaklığı sabit kalır.
Diğer bir örnek olarak sıvı bir maddeye yeteri miktarda ısı verildiğinde tanecikler birbirinden uzaklaşır. Kaynama noktası adı verilen ısıya ulaştığında gaz haline geçer. Buna buharlaşma adı verilmektedir.
Gelin şimdi merak ettiğiniz maddelerin hangi koşullarda katı, sıvı veya gaz halde olduğunu inceleyelim.
Su : Donma noktası 0 ve kaynama noktası 100 derece olan su, 0 derecenin altındaki sıcaklıklarda ( örneğin ; -5, -20 vs. ) katı halde bulunmaktadır. 100 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda ise ( 200, 400 C vs. ) gaz halinde bulunmaktadır. Tam hal değişimi sıcaklıklarında ( 0 ve 100 derecede ) yarı katı-sıvı ve yarı sıvı-gaz halde bulunmaktadır.
Etil Alkol : Donma noktası -117 C ve kaynama noktası 78 C olan etil alkol -117 den daha küçük sıcaklıklarda ( -120, -150 vs.) katı halde bulurken 78 C den daha büyük sıcaklıklarda ise ( 80, 100 vs. ) gaz halinde bulunmaktadır. Bunlar haricindeki sıcaklık değerlerinde ise sıvı halini korumaktadır.
Demir : Erime noktası 1538 derece ve kaynama noktası 2750 derece olan demir, 1538 derenin altındaki değerlerde katı, 2750 derecenin üstündeki değerlerde ise gaz halinde bulunmaktadır. Bu değerleri normal koşullarda elde edemediğimizden demiri genel olarak katı halde görmekteyiz.