Coğrafya biliminin ilgilendiği konulardan bir tanesi olan Dünya’nın özellikleri, çevresinin hesaplanması gibi konularla ilgili Tarih biliminden yararlandığımız zaman ilk olarak karşımıza Eratosthenes çıkıyor. Dünya’nın çevresini ilk hesaplayan isim olarak bilinen Eratosthenes, Aristo’dan ilham alan isimlerdendir. M.Ö 200 yıllarında yaşamış olan Eratosthenes Dünyanın çevresini nasıl hesapladı diye soranlar olduğundan dolayı bugüne kadar gelen hesaplama yöntemi artık Coğrafya ders kitaplarında da okutulmaya başlandı.
Eratosthenes Dünyanın Çevresini Nasıl Hesapladı?
Dünyanın çevresini hesaplayan Eratosthenes, Aristo’nun da elde ettiği bulgular sonucunda Dünya üzerinde bazı farklılıkların olduğuna rastlamıştır. Örneğin; Dünyanın şeklinin bir küre biçiminde olduğu kanısına vararak, Güneş ışınlarının yaşadığımız gezegen olan Dünya’ya paralel düzlemlerde geldiğini söylemiştir. Mısır’da yer alan Aswan şehrini inceleyen Eratothenes, öğlen vaktinde Güneş ışınlarının paralel değil; dik açıyla geldiğini tespit etmiştir. Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği Aswan şehrine nazaran Mısır’ın diğer şehri olan İskenderiye’ye baktığında Güneş ışınlarının dik olmadığını gözlemlemiştir.
Yukarıda yaptığı tespitler sonucunda Eratosthenes Dünyanın çevresini nasıl hesapladı sorusu yanıt bularak şu hesaplamalar yapılmıştır:
- Aswan ve İskenderiye şehirleri baz alınarak iki farklı çubuk yere 90 derecelik açıyla koyulmuştur. İki ayrı şehirde olan çubukların uzatıldığını düşündüğümüzde Eratosthenes’e göre Dünya’nın merkezinde kesişeceklerdir.
- O zamanların ölçü birimi olan stad cinsinden iki ayrı şehrin uzaklığı Eratosthenes’e göre 5000 staddır.
- Aswan şehrindeki Güneş ışınları dik geldiğinde çubuğun göstergesi 0’dayken aynı zamanda İskenderiye’deki ışınlara göre çubuk göstergesi 7,2’dir.
- Bu çerçevede Matematiksel işlem yapıldığı zaman Dünyanın çevresini 360’a bölen Eratosthenes, 7,2 ile çarparak 5000 stad bulur. Bulduğu 5000 stadı da 360 ile çarpıp 7,2’ye böldüğü zaman 250000 stad bulur. 250000 stad km bazında 46 260 km olmaktadır.
Dünya’nın son bulunan çevresi 40 024 km’dir. O zamanki şartlara göre yaklaşık bir değer bulmayı başarmıştır.