Cam veya çelik kapta bulunan gazın sıcaklığı artırıldığında basıncında değişim olur mu? Nedenini açıklayınız.
Gazlar maddenin en düzensiz hali olarak bilinmektedir. Sahip olduğu belirli hacim ve basıncı olmadığından ortamın şartlarına göre sürekli olarak değişiklik göstermektedir. Bu şartlardan en önemlisi sıcaklıktır.
Sıcaklık bir madde içerisinde bulunan taneciklerinin sahip olduğu kinetik enerjiye verilen addır. Bir cismin sıcak ya da soğuk olduğu bu kavramla ifade edilir. Isı bir enerji iken sıcaklık enerji olarak kabul edilmemektedir. Termometre ile ölçülür. Isı kavramı ise sıcaklıkları farklı olan iki madde arasında alışverişi yapılan bir enerji türüdür. Sıcaklıkları eşit iki madde arasında ise ısı aktarımı kesinlikle gerçekleşmez. Sıcaklıkları farklı iki madde arasında ise sıcaklığı daha yüksek olandan diğerine doğru bir ısı akışı gerçekleşir. Bu akış iki maddenin son sıcaklıkları eşit olana kadar devam eder.
Sıcaklığı artırılan bir gazın basıncı ve hacmi ve artar. Buna en önemli örnek günlük yaşantımızda kullandığımız deodorantlardır. Bütün ürünlerin üzerinde ateşle yaklaşmayın diye bir ibare görürsünüz. Bunun nedeni ise içerisinde gaz halde bulunan madde sıcaklığın artmasıyla basınç artacak ve beklenmedik patlamalara yol açacaktır. Sıcaklık ile hem hacim hem de basınç doğru orantıya sahiptir. Bu orantı da P.V=n.R.T bağlantısından gelmektedir.
Bu bağlantıda eşitliğin aynı tarafında bulunanlar ters orantıya sahipken karşı tarafta bulunanlar doğru orantıya sahiptir. Basıncı artan bir gazın hacmi azalırken, sıcaklığı artan bir gazın hem basıncı hem de hacmi artmaktadır.
Cam ya da çelik bir kapta bulunan gaz ısıtıldığında ise basıncı artar ancak bulunduğu ortam esnek bir yapıya sahip olmadığından kabı tamamen sarana kadar basınç ve hacmi artar. Kap tamamen gaz ile dolduğunda ise artış sabit olarak kalır.