Orta Asya coğrafyasının Türklerin yaşam biçimlerine etkileri nelerdir?
Türklerin tarih sahnesine çıkmaya ilk yer yani ana yurtları Orta Asya bölgesidir. Orta Asya bölgesi dağlarla çevrilmiştir. Ötüken, Saygan ve Altay dağları bu bölgede yer alan ve en çok bilinen dağlarıdır. Bunun dışında geniş ve düz arazilere ve plato adı verilen yüksek topraklara sahiptir. Ayrıca Orta Asya’da çöller ve geniş bozkırlar da bulunmaktadır. Bu bölgenin iklim koşulları ise sert ve karasaldır. Bu bölgenin yazları kurak ve sıcak, kışları ise soğuk geçmektedir.
Bozkırların Özgür Çocukları: Türkler
İnsanlar dünya üzerindeki yaşantılarına ilk olarak konar-göçer topluluklar olarak başlamışlardır. Türkler de ya avcılık veya toplayıcılık yaparak geçimlerini sağlıyorlar, ya da besledikleri hayvanları sürekli olarak otlaklarda gezdirerek hayatlarını devam ettirebiliyordu. Bu sebeplerle sık sık yerleşim bölgelerini değiştiren, tarımsal faaliyetlerle geçimlerini sağlamayan yani toprağa bağlı kalmayıp hayvan yetiştiriciliği ve ticaretiyle meşgul olan topluluklardı. Bu nedenle Orta Asya bozkırları Türklerin yaşayışlarını, gelenek, örf ve adetlerini etkilemiştir.
Türkler, bozkırın iklim koşulları ve göçebe olmaları sebebiyle keçeden imal edilmiş çadırlarda yaşamaktaydılar. Koyun, at, sığır gibi göçebe yaşamına uygun hayvanlar yetiştirmekteydiler. Bu amaçla kışlak ve yaylaklar arasında sürekli olarak hareket halindeydiler.
Orta Asya’nın aman vermez koşulları ve göçebe hayatı, Türk topluluklarını hayatta kalabilmek için silahlı teşkilatlanmaya, insan ve hayvan sağlığı konularında uzmanlaşmalarına, hayvancılık ve dokumacılığa önem vermelerine, coğrafyayı tanıma ve yön tespit etme alanlarında gelişmelerine neden olmuştur. Çeşitli başarısızlık veya baskılarla karşılaştıklarında ise hayvanlarını yani geçim kaynaklarını yanlarına alarak göç etmişlerdir. Türkler bu nitelikleri sayesinde özgürlüklerini kaybetmeden yüzyıllarca yaşamışlardır.