Tanzimat Dönemi yönetim anlayışında meydana gelen değişiklikleri açıklayınız.
Tanzimat Dönemi yönetim anlayışını anlamak için öncelikle kısa olarak Tanzimat dönemi ne olduğunu anlayalım. Osmanlı İmparatorluğu’nda 1839 yılında Gülhane Hatt-ı Şerif’inin (Tanzimat Fermanı) okunmasıyla başlayan modernleşme döneminin adıdır. Tanzimat, “düzenlemeler, reformlar” anlamlarına gelmektedir. Batı dillerinde daha çok “The Ottoman Reform” yani Osmanlı Reformu olarak geçmektedir.
Tanzimat Döneminin Önemi
- Hukukta Müslim- Gayrimüslim eşitliği sağlanmıştır.
- Askerlik görevi ocak hizmeti olmaktan çıkarılarak vatan görevi şekline dönüşmüştür.
- İlk defa bir Osmanlı padişahı sınırsız olan yetilerinin üstünde bir kanun gücünü tanımış oldu. Bu sebeple Tanzimat Fermanı Osmanlı Devleti’nde anayasallaşma sürecinin başlangıcı olarak kabul edilir.
- Osmanlıcılık fikrinin doğmasına zemin hazırlamıştır.
Tanzimat Dönemi Yenilikleri Nelerdir?
- Şer’i kanunların yanında Avrupai tarz kanunlar yapılmış bu da hukukta ikilik ortaya çıkmasına sebep olmuştur.
- Kız öğrenciler ilk kez okullara alındı.
- Islahat Fermanı ilan edilmiştir (1856)
- Eğitim bakanlığı kurulmuş, okullar ilk, orta, lise ve yüksekokul diye kısımlara ayrılmıştır.
- İl genel meclisleri kurulmuştur.
- İltizam yolu ile aşar vergisi toplama usulü kaldırılmış, maliye bakanlığı tarafından toplanması kararlaştırılmıştır.
- İlk kâğıt para basılmıştır. (Kaime – 1844)
- Cizye miktarının belirlenmesi işi patrikhaneye verilmiştir.
- İlk dış borç İngiltere’den alınmıştır. (Kırım Harbi esnasında – 1854)
- İlk demiryolu hattı kurulmuştur. (İzmir – Aydın hattı)
- İlk telgraf okulu açılmıştır.
- Öğretmen okulları ve mülkiye mektebi açılmıştır.