Türk İslam kültürü denince aklınıza neler geliyor?
Günümüzde Kırgızistan sınırları içerisinde bulunan Talas Nehri yakınlarında Karlukların Abbasiler ile bir olarak Çinlilere karşı giriştikleri bir muharebe olan Talas Savaşı, Hem Türkler hem de İslam âlemi için yeni bir çağın başlangıcı olmuştur. Bu tarihten itibaren Türkler ve Müslümanlar arasındaki iyi ilişkiler giderek artmış ve İslamiyet, Türk toplulukları arasında yayılmaya ve Türkler İslam dinini benimseyerek Müslüman olmaya başlamışlardır. Türklerin İslamlaşması kimi zaman kılıç zoruyla, kimi zamansa bilinçli bir şekilde ve isteyerek gerçekleşmiştir.
Özellikle dokuzuncu asırdan sonra ise Orta Asya’dan İslam bölgelerine doğru yaşanan Türk göçleri ise İslamiyet’in Türkler üzerindeki etkisinin artmasına ve Türk ve İslam kültürlerinin birbirleriyle bütünleşmesini sağlamıştır. Zaten eski gelenek, adet ve inançlarında ve Törelerinde İslam’a aykırı pek fazla öge bulunmayan Türklerin, İslamiyet ile iç içe yaşamaya başlamaları ise “Türk-İslam kültürü” olarak adlandırılan ve dünya tarihine damga vurun olgunun ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Türk-İslam Kültürünün Temel Özellikleri
Türk gelenek, adet ve töresine göre adaletli ve kurallara uygun olarak yönetilmesi gereken devlet halk içindi. İslam’ın insanı ve adaleti ön plana çıkartan tavrı Türk anlayışı ile birleşerek yüzlerce sene devam etmiştir.
- Arap coğrafyasında kurulan devletlerin zaman içerisinde güç kaybetmeleri veya yozlaşmaları nedeniyle, İslam dinini benimseyen Türk devletleri zamanla İslam’ı temsil eden tek kuvvet halini almışlardır. Örneğin 1058 senesinde Abbasi halifesinin tüm otoritesini Büyük Selçuklu hükümdarına devretmesi gibi.
- İslamiyet’in kadınlara hoşgörülü davranılmasını istemesi ve belli haklar tanıması töre, gelenek ve adetlerine göre kadına değer veren Türklerin bu anlayışlarının pekişmesini sağlamıştır.
- İslamiyet’in sancağı haline gelen Türkler, İslamiyet’i yaymak ve dünya hâkimiyetini sağlamak amacıyla gaza anlayışını benimsemişler ve üç kıtada hüküm sürmüşlerdir.