Ahi, Yaya ve Müsellemler, Has, Cebelü, Pençik Sistemi Nedir?

Osmanlı Devleti’ne has kelimeler bunlar. Her birinin ayrı ayrı anlamı var. Sırasıyla hepsini 1-2 cümle ile açıklayalım..

 

AHİ NEDİR ?

Ahilik, Ahi Evran tarafından Hacı Bektaş-ı Veli’nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanışma teşkilâtıdır. Aslen Horasan kökenli olup Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Anadolu’da yaşayan Müslüman Türkmen halkın sanat, ticaret, ekonomi gibi çeşitli meslek alanlarında yetişmelerini sağlayan, onları hem ekonomik hem de ahlaki yönden yetiştiren, çalışma yaşamını iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. Kendi kural ve kurulları vardır.

 

Yaya ve Müsellemler Nedir?

Osmanlı Devleti’nin başlangıçta devamlı ve düzenli bir Osmanlı ordusu yoktu. Eli silah tutan herkes asker sayılır ve gerektiğinde savaşa katılırdı. Ancak bu kuvvetlerin yetersiz kalması üzerine Orhan Bey Dönemi’nde ilk düzenli Osmanlı ordusu kuruldu. Türklerden meydana getirilen bu ordunun atsız askerlerine “yayalar”, atlı askerlerine ise “müsellemler” adı verildi. Yayalar ve müsellemler 15. yüzyılın ortalarına doğru savaştan çekilerek diğer destek kuvvetleriyle birlikte geri hizmetlerinde kullanılmaya başlandı.

 

Has Nedir?

Has, Osmanlı İmparatorluğu’nda geliri 100 bin akçeden fazla dirliklerdir. Padişaha, hanedan üyelerine, veziriazama, beylerbeyine, sancak beyleri ve üst düzey devlet görevlilerine verilirdi.

 

Cebelü Nedir? 

Tımar sahipleri yıllık gelirlerinin ilk 3 bin akçesini kendi geçimleri için ayırırlardı. Buna “Kılıç Hakkı” denirdi. Geri kalan gelirin her 3 bin akçesi için de tam teçhizatlı 1 adet atlı asker yetiştirmek ve gerektiğinde bunlarla birlikte savaşa katılmak zorundaydılar. Bu askere “Cebelü” adı verilirdi. Tımar sahipleri savaşa çağrıldıklarında bu yetiştirdikleri Cebelülerle beraber savaşa giderlerdi.

 

Pençik Sistemi Nedir?

Akıncıların aldıkları Hıristiyan savaş esirlerinden beşte birinin devlete verilmesi ve bunların eğitilerek orduya alınması usulüdür. Pençik oğlanları, önceleri Gelibolu «Acemi Ocağında» gemicilik işlerinde kullanıldı. Daha sonraları belli bir ücret karşılığında Anadolu’da Türk köylülerinin yanına, Türkçe öğrenmek ve Türk gelenek ve göreneklerine göre eğitilmek üzere verilirdi. Türk köylü aileleri içinde eğitilen ve Müslüman yapılanlar, birer akçe yövmiye ile Acemi Ocağına alınırlardı. II. Murat (1421 – 1451) döneminde Devşirme Kanunu çıktıktan sonra pençik sistemi asker alma usulü terkedildi.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir