Aşağıda verilen maddelerin birbiri içinde çözünüp çözünmediklerini yazarak nedenini açıklayınız.
- Aseton-oje
- Yağ-benzin
- Su-yağ
- Su-plastik boya
En az 2 farklı maddenin farklı oranlarda bir araya gelerek oluşturdukları saf özellik taşımayan maddelere karışım adı verilmektedir. Bu karışımlar homojen ve heterojen karışımlar olmak üzere 2 farklı gruba ayrılır. Homojen karışımlar meydana geldiği maddelerin tamamen birbiri içerisinde çözünmesine verilen addır. Çözeltilerin hepsi homojen özellik taşımaktadır.
Çözelti olarak adlandırılan karışımlar çözücü ve çözünen olmak üzere 2 kısımdan oluşur. Genellikle miktarı daha fazla olan ve çözünme olayında aktif olarak rol alan kısma çözücü adı verilirken, çözücü dışında kalan maddelere ise çözünen adı verilir. Örnek olarak tuz-su çözeltisinde su maddesi çözücü olarak görev alırken tuz ise çözünen maddedir. Alkol su karışımında ise miktar olarak daha az bulunan madde çözünen olarak görev alır. Polar yapıda olan maddeler polar çözücülerde çözünürken, apolar özellikli maddeler yalnızca apolar çözücüler içerisinde çözünür. Tam tersi durumlarda çözelti oluşma imkânı yoktur. Hepimizin en iyi çözelti olarak bildiği su bileşiği polar bir yapıya sahiptir. Polar özellikteki tüm maddeler su içerisinde çözünebilir.
Yukarıda verilen karışımları incelediğimizde miktar belirtilmediğinden miktarı fazla olan madde çözücü olarak görev alacaktır.
- Aseton ile oje: Her iki madde de polar özelliğe sahip olduklarından birbiri içerisinde çözünmektedir. Günlük hayatımızda ojeleri çıkarmak için aseton kullanılmasının en önemli sebebi ise budur.
- Yağ ile benzin: Yağ maddesi apolar özelliklere sahip iken, benzin polar yapıya sahiptir. Bu yüzden birbiri içerisinde çözünmezler.
- Su ve yağ: Hepimizin bildiği üzere su polar bir yapıya sahiptir. Yağ ise apolar yapıya sahip olduğundan birbiri içerisinde çözünemezler.
- Su ile plastik boya : Plastik boya da su gibi polar yapıya sahip olduğundan çözelti oluşturabilirler.