Gerçekten biz, her şeyi bir ölçü ve dengede yarattık. (Kamer suresi, 49. ayet.) ayetinden ne anlıyorsunuz? Açıklayınız.
Bu ayeti iki terim ekseninde anlamak mümkündür. Ayet-i kerimede Allahu Teala yarattığı her şeyi belirli bir vezin yani ölçüyle yarattığını söylüyor. Bu yaratılanlar arasında da düzeni sağlayan bir dengenin varlığından bahsediliyor. Gelelim ayeti anlamak için başvuracağımız kavramlara: Bunlar Adetullah ve Sünnetullah’tır. (الله سنّة) Sünnetullah Allahu tealanın yaratmış olduğu bu evrenin sürekliliğini sağlayabilmesi için tabiatın yaratılışın başlangıcından itibaren koyduğu kanunlara denir. Bu terim Kuran’ı Kerim’de geçen bir terimdir. Terim sadece evren düzenini içermez insan ilişkilerini de kapsayan toplumsal yasaları da içinde barındıran geniş bir düzeni anlatmak için kullanılır. Yaratılmış olan tüm varlık ilişkilerini soyut somut olan bütün ilişkileri adeta bir matematik formülü yapısıyla ortaya koymuş netlikteki düzendir. Bunların bir çoğunu gözle görmek hayatın içinde bizzat yaşamak ve farkına varmak mümkündür. En kısa tanımıyla Allah’u tealanın koymuş olduğu nizam diyebiliriz.
Rahman suresi 29.ayeti kerimede de geçtiği gibi Allah her an yaratma halindedir. Yani ayrı bir tecelliden, yeniden ve yeniden bir oluş üstündedir. Allah’u Tealaya nispet edilen bu yaratmanın ve yönetmenin ilk yaratmadan itibaren süregelen uygulamasına işaret eder. Değişmeyen bu nizam evrende göze batmayan ahenk içinde akıp giden bir yapıya sahiptir. Örneğin güneşin doğudan doğup batıdan batmasını kimse yadırgamaz. Bu düzenden vezinden biyolojik evrensel yasalar ilk akla gelen yasalar olsa da Kuran-ı Kerimde geçen kıssalarla sosyal kanunlar ortaya konur. Sosyal kanunlar önceliklidir. Şayet sosyal kanunlar çiğnendiğinde biyolojik yasalar devreye girdiğinde toplumların helaki söz konusu olabilir. Bknz. Kuran-ı Kerimde bahsedilen Hz. Nuh peygamberin kavminin tufanı kavim birçok felaketle helak olduğu anlatılır.