Hz. Ömer Dönemi’nde yapılan teşkilatlanma çalışmaları nelerdir?

Hz. Muhammed’in (sav) vefatından sonra Dört Halife dönemi başlar. İlk halife Hz. Ebubekir (ra), ikinci halife Hz. Ömer’dir(ra). Hz. Ömer döneminde devlette teşkilatlanmalar söz konusu olmuştur. Teşkilatlanmanın ilk adımları idari yapılanmada gerçekleştirilmiştir. Çünkü yapılan fetihlerle devletin sınırları oldukça genişlemiştir ve yönetimin sağlıklı ilerleyebilmesi için bir sisteme ihtiyaç duyulmuştur. İdari anlamda ilk olarak ülke toprakları idari birimlere ayrılmış ve bu birimlerin başına valiler atanmıştır. Fetihlerin artış göstermesi, devletin sınırlarının genişlemesi beraberinde askeri yapıda da düzenlemeler ve teşkilatlanmayı getirmiştir. Askeri alandaki teşkilatlanmada;

• İslam tarihinin ilk düzenli orduları kurulmuştur.
• Askeri ikta sisteminin temelleri atılmıştır. Böylece yeni toprakların verimli kullanılması amaçlanmıştır.
• Fethedilen topraklardan ve arazilerden elde edilen vergiler ve diğer gelirleri, askerlerin ve diğer devlet görevlilerinin hizmetlerine karşılık olarak verilmeye başlamıştır.
• Ordugah şehirleri kuruldu.
• Fethedilen yerlerde İslam’ın daha iyi yerleşebilmesi için Arabistan’dan getirilen aileler yerleştirilmiştir.
• Askeri posta teşkilatı kurularak haberleşme hızlandırılmıştır. Askeri posta teşkilatı sayesinde ordular daha yakından takip edilebilmiş, taşra ile merkezin bağı daha kolay kurulmuştur.

Devletin teşkilatlanmasına önem veren Hz. Ömer, ekonomik alanda da teşkilatlanmıştır. Buna göre:

• Vergiler sistemli hale getirilmiştir.
• Beytülmal adı verilen devlet hazinesi oluşturulmuştur.
• Toplanan vergiler sistemli olarak toplanmaya başladı.
• Hicri takvim oluşturuldu.

Teşkilatlanma sayesinde devlette bir düzen meydana getiren Hz. Ömer, hukuk alanında da yeni teşkilatlar kurmuştur. Adli sistem kurmuş, mahkemeler oluşturmuş ve illere kadılar tayin etmiştir.