Kut İnancının Türk Siyasi Hayatına Etkileri Neler Olabilir?
Kut, yaşam gücü ve kutsal enerji anlamlarına gelen bir Şamanizm inancıdır. Kud, gut ve hut gibi benzer fonetiğe sahip kelimelerle de isimlendirilmektedir. Genel olarak eski Türk, Moğol ve Altay halklarının inancı olan Şamanizm’in bir parçasıdır. Bereket, mübareklik, hayat verici, kutsal yaşam gücü ve canlılık gibi manaları da bulunmaktadır.
Türklerde Kut Anlayışı ve Siyasi Etkileri
Türkler, Şamanizm ve kut inancı gereği devleti idare etme vazifesinin Tanrı tarafından seçilmişlere bahşedildiğine inanıyorlardı. Bu hak kan yani soy yoluyla bir sonraki nesle geçtiği için hükümdardan olma bütün erkek çocukların yaş ve kabiliyetleri sorgulanmaksızın bu yönetme yetkisi üzerinde hakları bulunuyordu.
Kut, tanrısal bir kudret tarafından verilmiş bir yetki olduğu için halk ve ordunun yönetilebilmesi için son derece etkili bir güçtü. Devlete hükmedecek kişiye bu yetkilerinin Tanrı tarafından bahşedildiğine bu nedenle bu kişilerin kutsal olduğunu düşünen halk ve ordu, her daima hükümdarının arkasında yer almış ve hükümdarın çıktığı hanedana da bağlı kalmıştır. Bu merkezi yönetimin güçlenmesini sağlamıştır. Kut inancının olumsuz tarafları da vardı. Bunlardan birisi hanedana mensup tüm erkeklerin doğuştan Kut hakkına sahip olmalarıydı. Bu durum hükümdarın ölümü sonrası tüm erkek çocukların tahtta hak iddia etmeleriyle sonuçlanabilmekteydi. Bu da taht kavgalarının çıkmasına, iç savaşlara ve bölünmeye sebebiyet vermekteydi.