Oda koşullarında maddeler neden farklı fiziksel hâllerde bulunur? Açıklayınız.
Hepimizin bildiği gibi oda koşulları denen şartlar 25 C sıcaklık ve 1 atm basınçtır. Periyodik cetvelde bulunan elementlerden metaller oda sıcaklığında civa hariç katı halde bulunurken ametaller katı,sıvı veya gaz halinde bulunabilmektedir. Maddelerin içerisinde yer alan atomlar belirli kuvvetlerle ile birbirine bağlanır ve sıcaklık arttıkça bu çekim kuvveti azalarak atomlar birbirinden uzaklaşır. Buna hal değişimi adını veriyoruz.
Her maddenin belirli erime ve kaynama noktası bulunmaktadır. Bu noktalara bağlı olarak maddeler belirli sıcaklıklarda farklı halde bulunabilir. Örnek olarak suyu ele alacak olursak, suyun donma noktası “0” iken kaynama noktası “100”‘dür. 0 derecenin altındaki ortamlarda buz halinde bulunurken 100 derecenin üzerinde olan ortamlarda buhar halinde bulunur. 0 ile 100 derece arasındaki her noktada ise sıvı halde bulunmaktadır. 25 C aradaki bölümde kaldığından su oda sıcaklığında sıvı halde bulunmaktadır.
Bazı maddelerin oda sıcaklığında hangi halde bulunduklarını inceleyelim :
- Demirin erime sıcaklığı 1500 derecenin üzerinde olduğundan bu sıcaklık altındaki değerlerde katı halde bulunmaktadır. ( 25 C bu değerin altında olduğundan demir oda sıcaklığında katı halde bulunur. )
- Oksijenin kaynama noktası -300 derece olduğundan bu sıcaklığın üstündeki değerlerde gaz halde bulunur. ( 25 derece bu değerin üstünde yer aldığından oksijen oda sıcaklığında gaz halde bulunmaktadır. )
- Metaller arasında yer alarak istisnai bir değer taşıyan civanın erime sıcaklığı -38,83 derecedir. Bu değerin üstündeki sıcaklıklarda sıvı halde bulunmaktadır. ( 25 C bu değerin üstünde olduğundan civa oda sıcaklığında sıvı halde bulunmaktadır. ) Civa bu özelliğinden dolayı termometrelerde kullanılmaktadır.