Ahmet Hamdi Tanpınar, 1961 yılında Saatleri Ayarlama Enstitüsü adlı kitabını okuyucularıyla buluşturmuştur. Kitapta şiiri sembolist bir ifade kurulmuştur. Sosyal temalar da nesri seçmiştir.
Saatleri Ayarlama Enstitüsü – ÖZET
Birinci Bölüm: Büyük Ümitler
Hayri İrdal’ın hayatı anlatılır. Halit Ayarcı iddiaları reddeder ve tüm gerçeği anlatır. Hayatını ikiye ayırır: Halit Yazar’dan önce ve sonra. Çocukluğunu anlatır. Fakir bir aile çocuğudur ve mutlu bir çocukluk geçirmiştir. Dayısı, doğum günün de bir saat hediye eder. Evlerinde de birçok saat bulunmaktadır.
Bu saatlerin arasında en çok mübarek saatini sever. Dedesinden hatıra bir saattir. Dedesi bir cami yaptırmak ister. Arsayı alır fakat camiyi yaptıramaz. Çocuklarına cami yaptırmalarını vasiyet eder. Bu saatte o zamandan kalmadır.
Hayri, dayısının hediye ettiği saati inceler ve içini açar. Böylelikle saate olan ilgisi artar ve Nuri Efendi’nin mukakkithanesin de vakit geçirmeye başlar.
Nuri Efendi, 1912 yılında vefat eder. Hayri, Asım Efendi’nin yanında çalışmaya başlar. Biri saati çaldığı için Hayri işten çıkarılır. Ardından halası vefat eder. Halası gömülürken dirilir. Evdeki eşyalarının satıldığını görünce Hayri’yi ve babasını evden kovar.
İkinci Bölüm: Küçük Hakikatler
Hayri, Tünel İradesi’nde çalışmaya başlar. Çocukları olur ve birinin adını Zehra koyar. Abdülselam Bey bütün mirasını Zehra’ya bırakır ve bunu vasiyetinde belirtir. Ancak herkes yalanlar. Borcu olan kişiler, Hayri’yi mahkemeye verirler. Mahkeme, Hayri’nin suçsuzluğuna inanmaz. Hatta akıl sağlığından şüphe ederek adli tıpa gönderir. Burada Hayri, Doktor Ramiz ile tanışır. Tedavi süresince saatleri tamir eder. Hayri, hastaneden çıkar. Doktor Ramiz ile bir dostluk kurarlar. Bir kıraathane de ispritizma cemiyeti kurarlar ve herkesin bir takma adı olur. Hayriye, öküz lakabını alır. Bir süre sonra eşi hastalanır ve vefat eder. Eşinin vefatından sonra Hayri, çocuklarıyla ilgilenmez.
Üçüncü Bölüm: Sabaha Doğru
Hayri, yoksulluk çeker. Kızını isteyenlere vermez. Bu isteyenlerden biri de Topal İsmail’dir. Bir süre sonra kararından vazgeçer ve kızını Topal İsmail’e verir. Hayri’de Pakize ile evlenir.
Kahve de Hayri, Halit Ayarcı ile tanışır. Sohbet sırasında Ayarcı, Hayri’nin saatçi olduğunu öğrenir. Cebindeki bozuk saati çıkarır ve tamir etmesini ister. Ardından saatleri ayarlama enstitüsü kurarlar. Kokteyllere gidilmeye başlanır. Bu arada kötü bir iddia ortaya atılır.
Dördüncü Bölüm: Her Mevsimin Bir Sonu Vardır
Kokteyl sonrasında Hayri, Ayarcı’yı arar ve ulaşamaz. Ardından hafta sonu toplanırlar. Ayarcı, durumları anlatır ve herkesin keyfi yerine gelir. Tavla oynarlar. Bu görüşmeden sonra uzun bir süre görüşmezler. Bir gece Ayarcı’nın kaza yaptığı öğrenilir.
Diğer kitap özetleri için kitaplar kategorimize bakabilirsiniz…