Türk devletlerinin kuruluşunda boyların etkisini açıklayınız.
İlk Türk Devletleri denilince akla ilk gelen devletler normalde Asya ve Avrupa’da kurulan devletlerdir. Ancak ilk Türk Devletleri içerisinde ilk Türk topluluğu olan İskitler (Saka) topluluğundan biraz dile getirelim.
Orta Asya’da yaşamış olan İskitler, Karadeniz’in kuzeyinden Tuna Nehri’ne kadar uzanan bölgede yaşamışlar ve Pers, Asurlular, Urartular gibi devletlerle uzun süre savaşmışlardır. Anadolu, Suriye ve Filistin üzerinden Mısır’a sefer yapmış olan İskitler MÖ VII. yüzyıldan MÖ II. yüzyıla kadar siyasi etkinliklerini sürdürmüşlerdir. Perslerle önemli bir mücadele içerisinde olan İskitler, Alper Tunga ile Pers hükümdarı arasındaki önemli mücadelesinden ötürü ilerde İranlı şair Firdevs’inin Şehname adlı eserinde konu olarak yerini almıştır.
1) Asya Hun İmparatorluğu (MÖ 220 – MÖ 216): Teoman tarafından kurulan, Mete Han zamanında en parlak dönemine ve en geniş sınırlarına ulaşmıştır.
– Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletidir.
– İlk teşkilatlı Tür devletidir ve Orta Asya’da Türk boylarını tek bayrak altına ilk kez bu devlet toplamıştır.
– Hun akınlarına karşı Çinliler Çin Seddi’ni yapmışlardır.
– Mete Han orduda onluk sistem oluşturarak tüm dünyaya örnek olmuştur.
En önemli Türk Boyları
Kırgızlar
En eski Türk kavimlerinden biri olan Kırgızlar, ilk başta Yenisey Irmağı çevresinde yaşıyorlardı. M. S. 1. yüzyılda Asya Hun Devleti’ne bağlandılar ve Tanrı Dağları yönünde yerleştiler.
Sibirler
Çok hareketli Türk kavimlerinden biri olan Sibirler, Balkaş Gölünün güneyinde yaşıyorlardı.
Akhunlar
Bir başka adı Eftalitler olan Akhunlar, büyük Hun kavminin bir parçasıdırlar.
Avarlar
Asya Hun İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra Anayurdumuzda To-pa ve Avar (Cu-Cen) kavimleri bu siyasi boşluğu doldurmuşlardı. Her iki kavim de Türk’tü.
Hazarlar
Hazar Türkleri, Göktürk Devleti’nin en batı ucunda yaşıyorlardı.