Ahmet Yesevi’nin İslamiyet’in Türkler arasında yayılmasında etkileri neler olabilir?
Ahmet Yesevi, 1093 ile 1166 yıllarında yaşamış Türk mutasavvıfı ve şairidir. Ata Yesevi olarak da bilinmektedir. İlk büyük Türk mutasavvıfı unvanını taşıyan Ahmet Yesevi’nin tam adı Ahmed bin İbrâhim bin İlyâs Yesevî’dir. Yesevilik adı verilen tasavvuf fırkasının kurucusudur. Hazreti Türkistan namıyla meşhurdur. Düşünceleri ile Sünni İslam’ı ve Alevi Bektaşı Tarikatını derinden etkilemiştir. Hacı Bektaşi Veli, Ahmet Yesevi’nin mürididir. Ahmet Yesevi’nin en değerli eseri Divan-ı Hikmet’tir. Divan-ı Hikmet, Türk Tasavvuf tarihinin ilk eseridir. Türkçe olarak kaleme alınmış olan Divan-ı Hikmet çeşitli şiirlerden oluşmaktadır. Türkler arasında çok fazla saygı gören eserde Ahmet Yesevi, cennet, cehennem, güzel ahlak ve Hz. Muhammed’in (sav) hayatı gibi konulardan bahsetmektedir.
Divan-ı Hikmet, Türk İslam medeniyetinin kabul ettiği yaşayış, kimlik ve düşünce tarzını ortaya koymaktadır. Yazdığı eserle Ahmet Yesevi, Orta Asya’dan itibaren Türkler arasında İslam’ın yayılmasında, Müslümanlığın tanınmasında ve İslam dininin kabul görmesinde büyük fayda sağlamıştır. Türk Müslümanlığı ilk kez Ahmet Yesevi tarafında ortaya çıkmış ve yayılmıştır. İslamiyet’i kabul eden Türkler, toplumlarının dini olarak eğitilmesi ve İslam dinin öğrenmesi için dini ve sosyal çalışmalar yapmıştır. Daha önceki ahlakı değerleri ve inanç benzerlikleri gibi nedenlerin üzerine Ahmet Yesevi gibi din bilginlerinin yaptıkları çalışmalar Türklerin İslam’ı hayatlarına daha kolay yerleştirmişlerdir. Ahmet Yesevi İslam’ı sadece anlatmamış gönüllere işlemek için çeşitli irşat ve tebliğ faaliyetleri de yaparak Anadolu’nun Müslüman kalmasında etkili olmuştur.