Dipol – dipol etkileşimine bir örnek veriniz.
Kimyasal türler arası etkileşimlerden olan zayıf etkileşimler Van Der Waals ve hidrojen bağları olmak üzere ikiyi ayrılır. Van Der Waals Bağları ise dipol-dipol, iyon-dipol ve indüklenmiş dipol olarak 3 gruba ayrılır.
Bir molekülün iki ucunda bulunan yük miktarları eşit değil ve bir tarafta yük birikmesi mevcutsa bu moleküllere polar molekül adı verilmektedir. Bu tür moleküllerin kutuplu anlamına gelen diğer bir adı da dipoldür. Polar moleküller aralarında bulunan yüksek çekim kuvvetinden dolayı kalıcı yapılardır. Birden fazla polar molekülün bir araya gelerek oluşturduğu etkileşimler dipol-dipol etkileşimi olarak adlandırılır. Bir ucu kısmi olarak pozitif olan bir polar molekül ile ucu kısmi olarak negatif yüklü başka polar molekül yaklaştırıldığında zıt kutuplar arasında elektrostatik bir çekim kuvveti oluşur. Örnek olarak HCl bileşiği polar yapıya sahiptir. Dipol-dipol etkileşiminin özelliklerinden bazıları şunlardır.
- Bu etkileşimi oluşturacak moleküllerin elektronegatiflikleri arasında bulunan fark arttıkça dipol-dipol etkileşiminin kuvveti ve molekülün sahip olduğu polarlık artar.
- Polar atomları arasında bulunan dipol-dipol kuvveti arttığında o maddenin sahip olduğu erime ve kaynama noktası da aynı oranda artar.
- Bu tür etkileşimler London etkileşimlerinden daha güçlü iken hidrojen bağlarından daha zayıf bir yapıya sahiptir.
Polar özelliklere sahip çözücü ve çözünen maddenin oluşturduğu çözeltiler de dipol-dipol etkileşimine örnek olarak gösterilebilir. Etanol ve sudan oluşan karışımlar bu türe bir örnektir.
Her etkileşimi olumlu ya da olumsuz olarak etkileyen sıcaklık faktörü dipol-dipol etkileşimleri de etkilemektedir. Sıcaklığın yüksek olması arada bulunan çekim kuvvetini azaltacağından sıcaklık olumsuz yönde etkileyebilir diyebiliriz.
Dipol- dipol etkileşimlerine örnek olarak göstereceklerimiz ise HCL, NH3 ve C2H5OH gibi bileşiklerdir. Bu tür bileşikler polar yapıya sahiptir ve yalnızca polar özellik taşıyan çözücüler içerisinde çözünür.