Kontrol çaprazlaması hangi amaçla yapılır? Kontrol çaprazlamasının bitki ve hayvan yetiştiriciliğinde sağladığı yararlar nelerdir?

Kontrol çaprazlaması hangi amaçla yapılır? Kontrol çaprazlamasının bitki ve hayvan yetiştiriciliğinde sağladığı yararlar nelerdir?

 

Kontrol çaprazlaması bilinmeyen genotipi belirlemek için kullanılır. Genotipte baskın gen özelliğini fenotipte ortaya çıkarır. Eğer baskın bir özellik fenotipte ortaya çıkıyorsa genotip homozigot veya heterozigot olabilir. Yapılan kontrol çaprazlaması ile homozigot mu yoksa heterozigot mu anlaşılır. Kontrol çaprazlaması nasıl yapılır kısaca bahsetmek gerekirse genotipi bilinmeyen ve öğrenilmek istenen baskın fenotipli bireyin dölleri çekinik fenotipli dolayısıyla homozigot bireyin dölleri ile çaprazlanır. Bunun sonucunda yeni nesillerin tamamının baskın fenotipte ortaya çıkması kontrol çaprazlaması yapılan bireyin homozigot baskın genotipe sahip olduğunu gösterir. Eğer ortaya çıkan yeni nesiller arasında çekinik fenotipli bireyler varsa bu durumda araştırılan birey heterozigottur anlamı çıkar.

 

Peki kontrol çaprazlaması neden yapılır? Kontrol çalışmaları genellikle hayvan ve bitkilerin ıslahı amacıyla uygulanmaktadır. Bitki ve hayvanlarda verimli döller elde edebilmek için bazı zayıf özelliklerin ortaya çıkması istenmez. Eğer bireyin genetopini öğrenebilirsek meydana gelecek yeni nesillerin özellikleri de tespit edilebilir. Güçlü ve baskın özellikler fenotipte kendini gösterse bile eğer genotipte heterozigotsa ilerleyen nesillerde çekinik özellikler ortaya çıkabilir. Bu yüzden ıslah amacıyla genotipi belirlerken kontrol çalışmaları uygulanır. Dünyada artan nüfusla birlikte daha çok besine ihtiyaç duyulacağını ön gören bilim adamları bitkileri ve hayvanları daha verimli hale getirebilmek için ıslah çalışmalarına başladır. Bu doğrultuda genotip belirlenmesi de büyük önem kazandı. Kontrol çaprazlamasına örnek vermek gerekirse daha iri taneleri bezelyelerin genotipi kontrol çaprazlamasıyla belirlenir ve homozigot olan tohumlar tercih edilir. Bu sayede bütün yeni bezelyeler de iri taneli olarak ortaya çıkar.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir