Spinoza’nın ahlak görüşünün insanın özgürlüğü açısından önemi nedir? Değerlendiriniz.
Spinoza’ya göre bir tane sonsuz mutlak cevher vardır ve her şey bu mutlak cevherden yani Tanrı’dan türemiştir. Her şey aynı zamanda Tanrının da kendisidir. Spinoza Panteizm görüşüne göre Tanrı ve evrenin özdeş olduğunu ve insanında bu evrenin bir parçası olduğu için özgür olamayacağını savunur. Ona göre gerçek özgürlük, insanın kendi doğasını bilmesi, buna ayak uydurması ve Tanrı ile evrenin aynı şey olduğu bilgisiyle hareket etmesidir. Bu bilgi sayesinde, Tanrı’yı bilmek ve her şeyin onun özünden zorunlu bir şekilde türediğini kavramaktır. Edinilen bu bilgiyi Spinoza erdemin zirvesi olarak kabul eder.
Spinoza’nın ahlak anlayışında kalbinde özgürlük düşüncesi yatsa da yine de insanın neden ve sonuç ilişkisinden kurtulamayacağını düşünür. Ona göre bütün eylemlerimiz ve evrende olup biten her şey ön nedenlerle belirlenmektedir. Kararlarımız bir anda ortaya çıkmaz. Bunun öncesinde ön kararlar, fiziksel olaylar benzer gelişmeler karar almamızı etkiler.
Spinoza, sadece Tanrı’nın özgür olduğunu vurgular ve bunu da Tanrı’nın ön kararlarının olmamasına bağlar. Bu nedenle sadece Tanrı gerçekten özgürdür. Spinoza, insanın özgür olabilmesi için tutkularından kurtulması gerektiğini ve dışsal etkenlerden çok insanların içsel etkenlerden etkilendiğini düşünür. Bunun içinde insanın tutkularından kurtulup özgür olabileceğini savunur. İnsanın ahlaki eylem tutkularını kontrol altında tutup anlayabildiği ölçüde özgür olunabileceğini savunur.