Türk-İslam tarihi içerisinde Kutadgu Bilig’in önemi nedir?
Türk İslam edebiyatının günümüze ulaşmış ilk eseri olmasından dolayı Kutadgu Bilig’in önemi oldukça fazladır. Kutadgu Bilig, günümüz Türkçesinde Mutluluk veren bilgi anlamına gelmektedir. 11. yüzyılda Karahanlı Uygur Türklerinden olan Yusuf Hacib tarafından yazılmıştır. Karahanlı hükümdarı Tabgaç Uluğ Buğra Kara Han yani Ebu Ali Hasan bin Süleyman Arslan’a atfen yazılmıştır. Hakaniye lehçesiyle yazılmış Türkçe eserdir. 1070 yılında Yusuf Has Hacib eserini Doğu Karahanlı Devleti hükümdarı Buğra Han’a Türkçe olarak sunmuştur. Kutadgu Bilig eserinde;
- İnsanın sosyal ve devlet yaşamındaki sorumlulukları
- İdeal Türk devlet anlayışının nasıl olması gerektiği
- Dünya ve ahrette mutlu olabilmek için nasıl bir hayat sürmek gerektiği gibi konulardan bahsedilmiştir.
İçerdiği konuların geneline bakılarak bir siyasetname olarak sınıflandırılmıştır. Türk İslam tarihi açısından en değerli önemi, eserde Türk İslam devletleri olarak adlandırılan milletlerin İslam kültürü ile Türk kültürünü nasıl bir arada yürütebileceklerine dair ayrıntılı bilgiler verilmesidir. Bu konuda bilgi veren yegane eserler arasında yer almaktadır.
Türk İslam tarihinde çok değerli alimler ve eserler bulunmaktadır. Sosyal, dini, kültürel ve siyasi alanda temel gösterilecek kadar değerli eserler vardır. Yusuf Has Hacib’e ait Kutadgu Bilig de bu eserlerdendir. Eserde devlet kurmaktan ideal devlet adamı olmaya kadar çok farklı konulardan bahsedilmektedir. Görev alma durumlarının benimsenmesi, devlet idaresi ile ilgili ortaya koyduğu sistemler ve nasihatler gelecek nesillerin yoluna ışık tutmaktadır. Başuçu kitabı olarak değerlendirilecek bir eserdir.