Uygur Devletinde Kadınların Sosyal Hayata Etkileri Neler Olabilir?
Uygurlar Devletine ilişkin ilk tarihi kayıtlara Eski Çin kaynaklarından ulaşabilmekteyiz. Diğer bir bilgi kaynağımız ise M. S. 750 senelerine tarihlenen Orhun Kitabeleridir. Bu kaynaklara göre Uygurlar, Doğu Türkleri olarak adlandırılmakta ve bilinmektedirler. Uygur tabiri ise Türkçe metinlerde ilk kez Orhun Anıtlarında ve 717 yılında neden oldukları ayaklanmalar sebebiyle münasebeti anılmaktadır.
Hunların soyundan geldiklerine inanılan Uygur yani Doğu Türklerinin göçebe hayat tarzına sahip oldukları düşünülmektedir. Uygur Türkleri İ.Ö 200 yıllarında ilk defa tarih sahnesine çıktıklarına inanılmakla birlikte, M. S. 546 yılından itibaren ise Göktürk İmparatorluğunun hâkimiyeti altında yaşadıkları bilinmektedir.
Eski Türk Topluluklarında Kadın
Bütün medeniyetlerde olduğu gibi eski Türkler toplulukları da varoluşlarını destansı yani mitolojik olaylarla açıklamışlardır. Tüm Türk destanlarında bu varoluş mücadelesinin öyküsü ayrıntılı olarak bulunabilmektedir. Ayrıca bu destanlarda Türk topluluklarının önemli bir parçası olan kadına verilen değerin diğer medeniyetlerden daha farklı olduğu da anlaşılabilmektedir. Eski Türk topluluklarında kadının sahip olduğu özellikler şunlardır;
- Kadın, diğer milletlerden farklı olarak Türklerde, erkeklerle eşit olarak görülmüştür.
- Türk adetlerinde kadın ve erkek ayrımı yapılmamaktadır.
- Bütün eski Türk devletlerinde başı idaresi yani hükümdar Kağan diğer isimle Hakan’dır. Bu hükümdarlar eşleri olan hatunlarla birlikte devleti idare etmişlerdir. Hatunlar, karar alma süreçlerinde faal olmuşlardır.
- İslamiyet’ten önce kurulan eski Türk devletlerinde kadınlar sosyal yaşamda yoğun ve etkin bir şekilde yer almışlardır.
- Sosyal hayatta olduğu gibi savaş ve siyaset mevzularında da etkin olmuşlardır. Erkekler gibi ata binmiş, güreş tutmuş ve ok atmışlardır.
- Çeşitli üretim kademelerinde yani çanak çömlek imalatında tekstilde yani dokumacılıkta ve tarımsal faaliyetlerde önemli roller üstlenmişlerdir.
- Pek çok Türk destanında kadın misafirperverlik, namus, kahramanlık ve güzellik nitelikleri ile ön plana çıkmıştır.