Türkçe ile ilgili hazırlanmış sözlüklerden bildiklerinizi söyleyiniz.

Türk milleti çok köklü bir millettir. Göçebe hayattan yerleşik hayata geçmesi ile değişim ve gelişim devam etmiş ve yerleşik hayata geçtikten sonra yazılı ürünler verilmeye başlanmıştır. Türklerin ilk alfabesi Göktürk alfabesi olarak bilinir. Türkçe, içerisinde birçok lehçe ağız ve şive bulunduran zengin bir dildir. Türkçe ’de iki ayrı dönem hatta üç ayrı dönem esas alınabilir.

• Göçebe dönem
• Yerleşik hayata geçirdikten sonraki dönem
• İslamiyet’in kabulünden sonraki dönem

Göçebe hayat yaşayan Türkler yazılı üründen çok sözlü ürün vermişlerdir yerleşik hayata geçtikten sonra ise yazılı ürünler artmış edebi gelişim hızlanmıştır. Daha sonra İslamiyet’in kabulü ile dilde Arapçadan ve Farsçadan gelen kavramlar ile kelimeler yerleşmeye başlamıştır. Hal böyle olunca birçok sözlük yazılmış ve Türkçe’nin tarihine kazandırılmıştır.

Karahanlı döneminde yazılan hakaniye lehçesi ile icra edilmiş Kutadgu Bilig, Divanü Lügatit Türk, Atabetü’l Hakayık ve Divanı Hikmet Türkçenin ilk sözlükleri sayılır. Divanı lügatit Türk’ün yazarı Kaşgarlı Mahmut ilk sözlüğü icra eden âlimdir.

İslamiyet’in kabulünden sonra Türkçe ‘ye giren Arapça ve Farsça kelimeleri anlamlandırmak açısından hazırlanan bir diğer sözlükte Hinduşah nahcivani tarafından kaleme alınan Sıhah-el-Acemiyye ‘dir. Modern sözlük anlamında kaleme alınan ve 1901’de basılan Şemsettin Sami’nin Kamûs-ı Türkî eseri Arap ve Fars kelimelerinden arındırılmış Türkçeyi sunmak için güzel bir örnektir.

Son olarak da TDK’nin Türkçe sözlüğünü örnek gösterebiliriz.

Benzeri konumuz İlk Türk İslam edebi eserleri hangileridir? yazımızı da okuyabilirsiniz.